Gabdhuhu way kala duwan yihiin dabeecad ahaan, taasina waxay keeni kartaa inay ku kala duwanaadaan calaamadaha ay u muujiyaan marka ay wax jeclaadaan, balse waxa jira calaamado ay ka siman yihiin:
Calaamadaha ugu caansan
1: Xishood:waa calaamada ugu horaysa waxay la soo baxaysaa xishood xad-dhaaf ah oo mararka qaarkood ku kalifa inay ku tusi kari waydo wajigaaga oo ay fooror kugu qaabisho
2: Naxdin: waxa gabadha ku badanaya naxdinta dhinaca wadnaha la xidhiidha oo markasta oo ay la kulanto qofka ay jeclayd, waxa garaac xoogan sameeya wadnaha gabadha tani maaha xanuun, laakiin waa jacayl karaaray. isku dhexyaacid iyo aamusnaan ayaa wehelisa
3: Hadaaq: waxa gabadha ku bata in ay markasta ku halmaanto magaca qofka ay jeceshahay iyada oo qof kale u yeedhaysa ayaa ay ku hadaaqaysaa magaca qofka ay xooga u jeceshahay, isla muddo yar kadib waxay ka noqonaysaa iyada oo iska dhigaysa in ay khaldantay, balse uu jiitay wixii qalbigeeda ku jiray.
4:Ka sheekayn: waxa aad arkaysaa iyada oo mararka qaarkood ka sheekaynaysa waa markay la joogto saaxiibadeeda dhabta ah ee aanay waxba kala qarsan, ugana sheekaynayso in ay si wayn u jeceshahay, balse waxa ay ka faaloonaysaa dhaqamada fiican ee uu leeyahay qofka ay jeceshahay
5: Shaki: waxa ay la soo baxaysaa shaki oo ay ka qabto in laga qaado jacaylkeeda, xattaa haddii ay aamisantahay in uu daacad u yahay, markasta oo ay arki weydo waxa ay u qaadataa inuu ku maqan yahay gabadh kale, taasi oo sabab u ah shaki aan la soo koobi karin.
6: Eegmo badan: waxa ay markasta jeceshahay in ay daawato qofka ay u bogtay, kama dhargayso in ay daawato maantoo dhan, waayo waxa u ooman meel.
Dhinaca kale, ma doonayso in uu arko qofkan ay eegmada ku badinayso, marka uu soo eego deg deg ayey uga jeedsanaysaa, laakiin waxa ay rabtaa in ay eegto isaga oo aan soo eegayn noocan eegmada ahi waa ay ka duwan tahay eegmooyinka waayo waa indho-ku doogsi iyo farxad
7:Maqnaan xaga maskaxda ah:waa calaamad aan sidaasi u waynayn balse marar noqota mid keenta saamayn xoogan.
Waxa gabadha ku dhacda maqnaansho dhinaca maskaxda ah, oo marka ay hawl qabanayso soo dhexgala.
Waxa lagu arkaa gabadha marka ay dad la joogto iyadoo maskax ahaan baxda oo ka fikiraysa qofkii soo galay maskaxdeeda, haddii uu qof su’aalo wixii ay ka fikiraysay, waabay dafirtaa inay fikiraysay.
Waxyaabaha maankeeda ka guuxayana waxa ugu culus siday ula kulmi lahayd qofka ay u hayso jacaylkan daran.
8: Socod ku-badin: waxa ay goor kasta raadisaa in ay indhaha ku dhufato qofka u daran inay aragto, taasina waxay keentaa in ay bilawdo socod badan oo ay ku tagayso goobaha laga helo qofka ay rabto in ay indha ku doogsato ugu yaraan saddex jeer ayaa ay socod ku maraysaa goobaha laga helo jacaylkeeda ee ay ku indho kuulato.
9:Wax kasta haye: markasta oo uu wax waydiiyo qofka ay jeceshahay waxay ugu jawaabtaa haye, xattaa haddii aanay waxaasi karayn arrintani waa culayska uu leeyahay jacaylku marna ma odhan karto waxaasi ma awoodi karo.
10: Hadalkiisu ma dhibo:qofka ay jeceshahay wax kasta oo uu ku yidhaa uma keeno wax dhibaato ah hadday noqoto cay, af xumo, hanjabaad iyo iwm, kama xanaaqayso waayo waxa jiidanaya jacayl aan la soo koobi karayn waxa ay ku dadaalaysaa inay yeesho wax kasta oo raalli galinaya qofkan ay aadka u jeceshahay.
11:Xarago xad-dhaafa:waxay goor kasta iska dhistaa dhinaca labiska iyo kala badalka dharka, tani waa calaamad muujinaysa soo jiidadho qofka ay jeceshahay, waxay ka baqaysaa in lagu naco labis xumada iyo xarago la’aanta, ugu yaraan ilaa saddex sad oo kala duwan ayey xidhataa marka ay doonayso in ay soo hormarto goobaha laga helo qofkay jeceshahay.
12:Tillifoon ku-hadal badan: waxay aad ugu dadaalaysaa in ay xidhiidh fiican la yeelato qofka ay jeceshahay haddii ay ku adkaato inay toos ula xidhiidho jacaylkeeda, waxay la xidhiidhaysaa cidda ay isku fiican yihiin jacaylkeeda, iyada oo ka urinaysa jacaylkeedii, markasta waxa lagu arkaa iyadoo tillifoon garaacaysa ama ku mashquulsan inay cid lahadasho ammaba farriimo diraysa.
Cali cabdi coomay
Suxufi, qoraa ah.
Hargaysa, somaliland
Tix-Raac:
Cilmi-baadhis.Female Reseach Center (FRC)
